Koffie en hart en bloedvaten
Onder cardiovasculaire aandoeningen wordt verstaan: diverse aandoeningen gericht op hart en bloedsomloop, inclusief coronaire hartziekten (oftewel CHZ, aandoeningen die worden veroorzaakt door afwijkingen in kransslagaders) en beroerte. Elk van deze aandoeningen kan worden beïnvloed door verschillende risicofactoren, waaronder bloeddruk, cholesterol, bloedvatverwijding en homocysteïne spiegels.
Onderzoek suggereert dat een matige koffieconsumptie het risico op overlijden aan de gevolgen van cardiovasculaire aandoeningen kan verlagen 1-12. Een matige consumptie wordt gedefinieerd als drie tot vijf kopjes per dag (bron: European Food Safety Authority (EFSA)) 13.
Studies suggereren met name een beschermend effect van een matige koffieconsumptie ( drie tot vijf kopjes per dag) op coronaire hartziekten, waarbij het verband lijkt op een U vormige kromme 7,14-15. Studies naar verbanden tussen het drinken van koffie en een beroerte associëren een gematigde inname van koffie met een verminderd risico op een beroerte, vooral bij vrouwen 16-24.
Wetenschappelijk onderzoek naar het effect van koffieconsumptie op boezemfibrillatie (een hartritmestoornis) suggereert dat er geen verband bestaat tussen koffieconsumptie en het risico op boezemfibrilleren en dat een matige koffieconsumptie kan worden geassocieerd met een verminderd risico 25-32. Het verband tussen koffieconsumptie en bloeddruk is onduidelijk. Diverse studies rapporteren tegenstrijdige resultaten. Het effect lijkt relatief gering en hangt niet uitsluitend af van cafeïne 33-42.
Met betrekking tot het cholesterolgehalte is de methode voor de bereiding van koffie de belangrijkste factor om in beschouwing te nemen. Onderzoeken met gefilterde koffie tonen vrijwel geen effect op het serumcholesterolgehalte, terwijl de consumptie van ongefilterde koffie het serumcholesterolgehalte kan verhogen 43-47. De effecten op het cholesterolgehalte zijn echter van tijdelijke aard 43.
De bloedstroom in de arm, de zogenaamde flow-mediated dilation (FMD) van de bovenarmslagader is een maatstaf voor disfunctioneren van het endotheel (binnenbekleding van een vaatwand) en wordt gebruikt voor evaluatie van het cardiovasculaire risico. Een aantal studies laat een korte termijn effect zien van koffieconsumptie op een verminderde doorstroming 48-50. Bovendien wijzen sommige onderzoeken erop dat een hoge koffie-inname het homocysteïne gehalte in het bloed kan verhogen 51-61. Er is meer onderzoek nodig voordat verdere conclusies getrokken kunnen worden.
Veel onderzoeken naar het verband tussen koffieconsumptie en hart- en vaatziekten werden uitgevoerd bij gezonde proefpersonen, maar aanvullende studies hebben ook gekeken naar het effect op patiënten met specifieke aandoeningen. Dergelijke onderzoeken leveren waardevolle informatie op over koffie en mensen met een slechte gezondheid en kunnen de variatie in de resultaten van epidemiologische studies helpen verklaren 62-68.
Verder onderzoek is noodzakelijk naar de mechanismen die ten grondslag liggen aan het verband tussen koffieconsumptie en een verminderd risico op beroerten, en het potentiële verband met de risicofactoren voor coronaire hartziekte. Het is onwaarschijnlijk dat cafeïne alleen verantwoordelijk is voor de waargenomen effecten 17-56.
De tekst van deze samenvatting is voor het laatst geredigeerd in januari 2019. Voor meer informatie over dit onderwerp klikt u op het navigatie menu. U wordt dan doorverwezen naar de Engelstalige Coffee and Health website van het Institute for Scientific Information on Coffee (ISIC).