31 juli 2015 – Nieuw onderzoek (Ikram, 2015) dat onlangs is gepubliceerd in het European Journal of Clinical Nutrition heeft een verband aangetoond tussen het drinken van meer dan één kopje koffie per dag en een verbeterde manier van lopen, gemeten aan de hand van het looppatroon. Deze belangrijke gezondheidsindicator hangt samen met de kans op vallen, morbiditeit en mortaliteit, en wordt beïnvloed door het zenuwstelsel, het hart- en vaatstelsel en het bewegingsapparaat. Bij het onderzoek, uitgevoerd door de Afdeling Epidemiologie van het Erasmus MC in Rotterdam, is gekeken naar het verband tussen alcohol-, koffie- en tabaksconsumptie en het looppatroon. Het onderzoek werd uitgevoerd onder 2.546 deelnemers aan het Erasmus Rotterdam Gezondheid Onderzoek (ERGO*) met een gemiddelde leeftijd van 68 jaar.

De onderzoeksconclusies worden toegevoegd aan de eerder gepubliceerde potentiële gunstige effecten van koffieconsumptie op de gezondheid. Terwijl eerdere onderzoeken naar looppatronen en koffieconsumptie vooral waren gericht op zware alcoholgebruikers werd in dit onderzoek gekeken naar het verband tussen koffieconsumptie en de looppatronen onder een groep zelfstandig wonende ouderen. Onderzoeksleider dr. Arfan Ikram: “Tot op heden was het onderzoek naar de impact van koffieconsumptie op het looppatroon steeds op specifieke groepen gericht. Dit leverde daarom geen informatie op over het algemene verband tussen koffieconsumptie en het looppatroon. Bij dit onderzoek wilden we het verband tussen koffieconsumptie en het looppatroon bestuderen om de gunstige dan wel schadelijke gevolgen van koffie voor de algemene gezondheid vast te stellen.”

De Europese Commissie stelt dat één op de drie mensen ouder dan 65 ernstig valt, doorgaans thuis, en het Europees innovatiepartnerschap inzake actief en gezond ouder worden heeft een actiegroep opgericht die zich toelegt op valpreventie (European Innovation Partnership on Active and Healthy Ageing, 2013). Valpartijen kunnen leiden tot heupfracturen en hoofdwonden, en betekent voor veel mensen dat ze niet langer zelfstandig kunnen wonen. Progressie en onderzoek naar looppatronen is hard nodig, aangezien in de 27 EU-landen bijna 40.000 ouderen omkomen bij valpartijen (Sethi, 2006).

Het onderzoek maakt deel uit van het bredere ERGO en heeft gebruikgemaakt van een grote steekproef van 2546 niet-demente, zelfstandig wonende mensen met een gemiddelde leeftijd van 68 jaar, inclusief alle patiënten waarbij tussen maart 2009 en 2012 het looppatroon is beoordeeld. De vragen over de koffieconsumptie maakten deel uit van een semikwantitatieve voedselvragenlijst. De manier van lopen werd beoordeeld met behulp van een 5,79 meter lange elektronische loopmat waarop de deelnemers drie looppatronen lieten zien: normaal lopen, draaien en de tandemgang, waarbij ze hiel tegen teen over een lijn liepen. Hun loopvermogen werd beoordeeld aan de hand van de criteria van de loopsnelheid: het gemiddelde van de zeven gangdomeinen ritme, fases, variabiliteit, tempo, tandem, draaien en het steunvlak.

Uit het onderzoek bleek dat het drinken van meer dan één kopje koffie per dag leidde tot een beter looppatroon dan één kopje of minder. De consumptie van één tot drie kopjes koffie per dag werd specifiek in verband gebracht met een hoger tempo (of lengte van de stap). Meer dan drie kopjes per dag leidde tot verbetering van de variabiliteit in de lengte van de stap, het tempo en de draaitijd vergeleken met één kopje koffie of minder. Dergelijke effecten kunnen belangrijke gevolgen hebben voor het valrisico onder ouderen.

Het onderzoek werd gefinancierd door het Institute for Scientific Information on Coffee (ISIC), een non-profitorganisatie die zich bezighoudt met het bestuderen en publiceren van wetenschappelijke informatie over koffie en gezondheid.

*ERGO/Rotterdam Studie
ERGO wordt gesponsord door het Erasmus Medisch Centrum en de Erasmus Universiteit Rotterdam, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), de Nederlandse Organisatie voor Gezondheidsonderzoek en Ontwikkeling (ZonMW), het Virtueel Instituut voor ouderdomsziekten (RIDE), het Netherlands Genomics Initiative, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, het Ministerie van Gezondheid, Welzijn en Sport, de Europese Commissie (DG XII) en de Gemeente Rotterdam. Verdere steun werd ontvangen van het Institute for Scientific Information on Coffee (ISIC). Geen van de sponsoren is op welke wijze dan ook betrokken bij het verzamelen, analyseren, schrijven, interpreteren of het besluit tot indiening van het manuscript voor publicatie.